Sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa – một dấu ấn lịch sử vĩ đại của dân tộc Việt Nam

Th.S Nguyễn Thị Thu Hằng, Bm LLCT - ĐHKTCN

 Cách mạng tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (2/9/1945) đã khắc vào dòng chảy lịch sử dân tộc như một mốc son chói lọi, biểu tượng của khát vọng hòa bình, độc lập, tự do. Đến nay, đã gần 80 năm trôi qua, chúng ta ngày càng có những nhận thức sâu sắc và đầy đủ hơn về sự kiện lịch sử trọng đại này.

1.   Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 – thắng lợi của sức mạnh dân tộc Việt Nam

 Năm 1858, thực dân Pháp nổ súng xâm lược Việt Nam. Nhân dân ta đã mạnh mẽ đấu tranh nhưng đều thất bại. Triều đình phong kiến nhà Nguyễn rơi vào khủng hoảng và bất lực, chịu thất bại rồi đi đến đầu hàng (ký Hiệp ước Giáp Thân 1884), chấp nhận làm tay sai cho giặc. Từ đó, thực dân Pháp thi hành chính sách cai trị “nô dịch” thuộc địa hết sức thâm độc, hà khắc. Nhân dân sống trong cảnh “nước mất, nhà tan”, cuộc đời lầm than cơ cực.

Với tinh thần yêu nước quật cường, nhân dân ta không chấp nhận sự áp bức, nô dịch của chế độ thực dân, nhiều cuộc đấu tranh anh dũng của bao lớp người vẫn liên tục diễn ra, tiêu biểu như phong trào Cần Vương (cuối thế kỉ XIX), khởi nghĩa nông dân (cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX), phong trào dân tộc theo khuynh hướng dân chủ tư sản (đầu thế kỉ XX)... Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau cả chủ quan và khách quan, các phong trào đều thất bại, bị “dìm trong biển máu”. Nhân dân ta chịu vô vàn tổn thất, hy sinh to lớn do chủ nghĩa thực dân thẳng tay đàn áp, khát vọng hòa bình, độc lập, tự do của nhân dân Việt Nam ngày càng cháy bỏng. Để khát vọng ấy trở thành hiện thực thì cách mạng cần phải có hướng đi mới, vừa đáp ứng được những yêu cầu của thực tiễn cách mạng trong nước, vừa phù hợp với những biến chuyển lớn của thời đại, nhất là sau khi Cách mạng Tháng Mười Nga thành công năm 1917.

Trước tình hình đó, Hồ Chí Minh đã rời quê hương, dân tộc và gia đình để ra đi tìm đường cứu nước với một mong muốn và khát vọng cháy bỏng là tìm đường để cứu nước, cứu dân. Năm 1920, sau nhiều năm bôn ba hoạt động khắp nơi trên thế giới, Hồ Chí Minh đã tìm ra con đường cứu nước, giải phóng dân tộc Việt Nam đó là con đường cách mạng vô sản theo chủ nghĩa Mác – Lênin mà lúc đó Người đã khẳng định: Muốn cứu nước, giải phóng dân tộc, chúng ta không còn con đường nào khác ngoài con đường cách mạng vô sản. Trải qua một quá trình tích cực vận động, ngày 3/2/1930, dưới sự chủ trì của Nguyễn Ái Quốc, Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập đã đánh dấu bước ngoặt lịch sử của tiến trình cách mạng Việt Nam.

Với đường lối đúng đắn, sáng tạo, kết hợp và giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, Đảng đã tập hợp, lãnh đạo nhân dân ta đoàn kết đấu tranh trong cao trào cách mạng 1930 - 1931, cuộc vận động dân chủ 1936 - 1939, đặc biệt là cuộc vận động trực tiếp giành chính quyền 1939 – 1945. Tất cả đều hướng đến mục tiêu cao nhất: liên hiệp hết thảy các giới đồng bào yêu nước, không phân biệt giàu nghèo, già trẻ, gái trai, không phân biệt tôn giáo và xu hướng chính trị, đặng cùng nhau mưu cuộc dân tộc giải phóng và sinh tồn. Từ năm 1941, quá trình chuẩn bị mọi mặt cho “cuộc giải phóng” diễn ra rộng khắp các địa phương từ miền xuôi đến miền ngược, từ thành thị đến nông thôn; từ phát triển căn cứ địa, xây dựng lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang đến tổ chức mặt trận đoàn kết cứu nước...

Tháng 8/1945, phát xít Nhật đầu hàng phe Đồng minh, quân đội và chính quyền tay sai rơi vào trạng thái hoang mang, tê liệt. Chớp thời cơ “ngàn năm có một”, Trung ương Đảng kịp thời hạ quyết tâm phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong phạm vi cả nước theo tinh thần: dù hi sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập. Với tinh thần quyết tâm, sức mạnh của lòng yêu nước và địa đoàn kết toàn dân tộc, cả dân tộc vùng lên như “bão táp”.

Chỉ trong vòng 15 ngày, từ 14 đến ngày 28/8, cuộc Tổng khởi nghĩa đã thắng lợi hoàn toàn. Lần đầu tiên trong lịch sử, chính quyền cả nước thực sự thuộc về tay nhân dân. Ngày 2/9/1945, tại quảng trường Ba Đình lịch sử, trước hàng chục vạn đồng bào Thủ đô, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ cách mạng lâm thời trịnh trọng đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á.

Đây là thành quả cách mạng hoàn toàn xứng đáng sau cả một quá trình đấu tranh lâu dài, gian khổ, đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Một dân tộc đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, một dân tộc đã gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, dân tộc đó phải được tự do. Dân tộc đó phải được độc lập. Thắng lợi đó chính là kết quả của phòng trào đấu tranh gian khổ, lâu dài của cả dân tộc ta, nó cũng chính là kết quả của sức mạnh yêu nước – nguồn lực nội sinh của nhân dân Việt Nam.

2.   Sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - nền tảng và động lực của nền độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam

Cách mạng tháng Tám 1945 là cuộc cách mạng giải phóng dân tộc thành công triệt để nhất trong lịch sử. Cuộc cách mạng đã phát huy được cao độ sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân, đập tan mọi xích xiềng nô lệ của chủ nghĩa thực dân và phát xít, rửa sạch nỗi đau mất nước kéo dài gần một thế kỉ; đồng thời lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại cả ngàn năm, đưa nước ta từ một nước thuộc địa trở thành một nước độc lập, đưa nhân dân ta từ kiếp sống nô lệ thành người dân tự do, làm chủ vận mệnh nước nhà.

Trên cơ sở thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám, Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời (2/9/1945), trở thành nhân tố nền tảng bảo đảm vững chắc cho nền độc lập, tự do mà nhân dân ta hằng khát khao và cũng vừa mới giành được. Từ đây, một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc mở ra: kỷ nguyên giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng giai cấp công nhân và nhân dân lao động, kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Trên thực tế, ngay sau khi thành lập, Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã thể hiện bản chất chuyên chính vô sản, là Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Không lâu sau khi thành lập, Chính phủ Cách mạng lâm thời đã tổ chức cuộc Tổng tuyển cử với chế độ phổ thông đầu phiếu để bầu Quốc hội (6/1/1946) và Hội đồng Nhân dân các cấp nhằm củng cố chính quyền dân chủ nhân dân, xây dựng nền móng của chế độ mới, tạo cơ sở pháp lý vững chắc để đập tan những luận điệu xuyên tạc và hành động của các thế lực thù địch đang nuôi dưỡng mưu đồ đặt lại ách đô hộ lên đất nước ta.

Cách mạng Tháng Tám thành công và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1945 đã tạo thêm động lực to lớn, cổ vũ mạnh mẽ phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới sau Chiến tranh thế giới thứ hai.

Phát huy bản chất và những giá trị của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay, Đảng và Nhà nước ta chủ trương: Xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tạo thuận lợi cho đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đồng thời tiếp tục xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Đó cũng chính là “phương cách” tốt nhất để vươn đến mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, bảo đảm cho sự trường tồn và phát triển bền vững của quốc gia, dân tộc.