Phát huy vai trò của giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học ở các trường đại học trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch

TS. Nguyễn Thị Thu Thủy

BM Chủ nghĩa Mác – Lênin, Khoa KHCB và Ứng dụng

Tóm tắt: Chủ nghĩa xã hội khoa học là một bộ phận quan trọng cấu thành chủ nghĩa Mác-Lênin. Giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học trong các trường đại học ở Việt Nam nhằm chuyển tải tri thức về những vấn đề có tính quy luật chính trị, xã hội của quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, góp phần hình thành thế giới quan, phương pháp luận khoa học, nhân sinh quan cộng sản cho sinh viên. Bài viết đề xuất các biện pháp phát huy vai trò của giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học ở các trường đại học trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch hiện nay.

Từ khóa: Giảng viên, sinh viên, đại học, chủ nghĩa xã hội khoa học, giảng dạy

1. Mở đầu

Chủ nghĩa Mác-Lênin gồm các nội dung cơ bản: Triết học Mác-Lênin, Kinh tế chính trị học Mác-Lênin và Chủ nghĩa xã hội khoa học. Trong đó, nội dung chủ nghĩa xã hội khoa học trang bị cho sinh viên những kiến thức cơ bản về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân; về cách mạng xã hội chủ nghĩa; về xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước xã hội chủ nghĩa, nền văn hóa xã hội chủ nghĩa; về vấn đề dân tộc và tôn giáo trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội; vấn đề cơ bản của liên minh giữa công nhân với nông dân và trí thức trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội… Trong quá trình giảng dạy, giảng viên phải dẫn dắt, tổ chức các hoạt động dạy học để sinh viên tập trung khai thác khía cạnh chính trị - xã hội của những tri thức này; tập trung khai thác quan điểm, lập trường chính trị, thái độ chính trị, đường lối, sách lược của giai cấp công nhân về những vấn đề chính trị - xã hội đó; phải chú trọng việc đặt ra và giải quyết những tình huống về chủ nghĩa xã hội hiện thực, những vấn đề chính trị - xã hội mới đang nảy sinh trong đời sống thực tiễn.

2. Nội dung

Hiện nay, các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh hoạt động chống phá nước ta trên các lĩnh vực; trong đó, chúng tập trung chống phá chủ nghĩa Mác-Lênin, nhất là những vấn đề thuộc về đối tượng nghiên cứu của chủ nghĩa xã hội khoa học. Chính vì thế, giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học phải thể hiện rõ tính chiến đấu để đập tan các quan điểm sai trái, thù địch, giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng. Để đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học đạt hiệu quả, cần thực hiện một số giải pháp cơ bản sau:

Một là, tăng cường giáo dục nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học.

Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học. Nhận thức đúng mới có trách nhiệm cao và hành động đúng; nhận thức thiếu chuẩn xác hay lệch lạc thì hoạt động thực tiễn không thể đạt kết quả cao. Do đó, việc đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học có đạt hiệu quả cao hay không thì phụ thuộc trước hết vào nhận thức của đội ngũ giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học, đây là những người trực tiếp tham gia vào việc nghiên cứu, giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học ở các trường đại học và là lực lượng nòng cốt, tiên phong trong cuộc đấu tranh phản bác các quan điểm sái trái, thù địch để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Theo đó, mỗi giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học cần nhận thức sâu sắc về vị trí, vai trò, trách nhiệm của bản thân.

Giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học cần nhận thức sâu sắc, toàn diện về bối cảnh mới của tình hình thế giới, khu vực và trong nước, những nhân tố khách quan và chủ quan, thời cơ và thách thức đặt ra đối với nhiệm vụ đấu tranh bảo vệ, phát triển chủ nghĩa xã hội khoa học, trên cơ sở đó xây dựng động cơ, thái độ, trách nhiệm đúng đắn trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học và đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị “Về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới” đã nêu rõ: Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên cơ sở quán triệt sâu sắc, vận dụng đúng đắn, sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn Việt Nam trong thời đại ngày này, trước hết là trong xây dựng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và thể chế, nguyên tắc tổ chức hoạt động của toàn hệ thống chính trị. Đồng thời, “thường xuyên đấu tranh, ngăn chặn âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng”[1].

Hai là, tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy, đồng thời khẳng định rõ bản chất khoa học và các mạng của chủ nghĩa xã hội khoa học.

Để nâng cao chất lượng giảng dạy, một trong những vấn đề quan trọng là phải thường xuyên đổi mới phương pháp dạy nội dung chủ nghĩa xã hội khoa học. Theo đó, giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học phải thực sự là người tâm huyết với nghề nghiệp và có phông kiến thức rộng. Để có được điều đó, giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học phải tự học tập để nâng cao kiến thức chuyên ngành, liên ngành và phương pháp giảng dạy, rút kinh nghiệm, bổ sung những phần còn yếu, còn thiếu. Trong đó, cần đặc biệt chú trọng nắm chắc kiến thức về Triết học Mác-Lênin và kinh tế chính trị học Mác-Lênin, giảng viên có kiến thức đa chiều sẽ làm cơ sở khoa học để luận giải sâu nhiều vấn đề quan trọng trong quá trình giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học.

Giảng viên cần tìm đọc, nghiên cứu, nắm bắt các thông tin mới qua sách, báo, tạp chí, mạng internet và các phương tiện thông tin đại chúng để cập nhật thường xuyên, kịp thời những tri thức mới cũng như diễn biến thời sự trong nước, khu vực và thế giới; tích cực nghiên cứu các tài liệu chính thống, nhất là các tác phẩm kinh điển, văn kiện hội nghị, Đại hội Đảng… đây là cơ sở lý luận, pháp lý có độ tin cậy, chính xác cao giúp cho giảng viên trang bị cho mình những luận cứ để phê phán, phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Khẳng định bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa xã hội khoa học không những là mục tiêu mà còn là giải pháp hữu hiệu để đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học. Giá trị bền vững của chủ nghĩa xã hội khoa học thể hiện ở chính bản chất cách mạng và khoa học, ở tính nhân văn, tính triệt để, tính toàn diện, hệ thống, biện chứng của nó.

Ba là, nhận diện các quan điểm sai trái, âm mưu và thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học.

Trên cơ sở nhận diện đúng các quan điểm sai trái, âm mưu và thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học mới có cách thức, hành động cụ thể để đấu tranh hiệu quả và định hướng tư tưởng đúng đắn cho người học. Thực tế cho thấy, để thực hiện được mục tiêu chống phá các nước xã hội chủ nghĩa, các thế lực thù địch đã áp dụng nhiều thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, như: Lợi dụng sự khủng hoảng, thoái trào tạm thời của chủ nghĩa xã hội để phủ nhận lịch sử, phủ nhận giá trị của chủ nghĩa xã hội khoa học, phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; lợi dụng những khoảng trống của lịch sử để xuyên tạc, bóp méo sự thật; lợi dụng những sai lầm của Đảng Cộng sản trong quá trình vận dụng và phát triển của chủ nghĩa xã hội khoa học để bới móc, xuyên tạc, bôi nhọ lịch sử; lợi dụng đấu tranh tự phê bình, phê bình trong nội bộ Đảng, xử lý kỷ luật cán bộ hoặc thay đổi cán bộ lãnh đạo để gây mâu thuẫn, chia rẽ bè phái trong Đảng, chia rẽ giữa Đảng với nhân dân.

Trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học, giảng viên phải giúp cho sinh viên nhận diện và phân biệt rõ các loại quan điểm sai trái, thù địch để không bị nhầm lẫn, hiểu sai bản chất. Đặc biệt, phải phân biệt rõ được đâu là quan điểm sai trái, thù địch, đâu là những ý kiến của cán bộ, đảng viên và nhân dân khác với quan điểm, đường lối của Đảng, tránh tình trạng “vơ đũa cả nắm”, quy chụp hết đó là những quan điểm thù địch. Nếu giảng viên không cẩn thận trong tìm hiểu, xem xét thì rất có thể sẽ bị rơi vào chủ quan, duy ý chí khi quy chụp hết vào đó là quan điểm sai trái, thù địch và từ đó sẽ dẫn đến sai lầm trong định hướng tư tưởng cho người học. Vì vậy, việc nhận diện, phân biệt rõ đâu là quan điểm sai trái, thù địch, đâu là những ý kiến của cán bộ, đảng viên và nhân dân khác với quan điểm, đường lối của Đảng để có thái độ và phương pháp đối xử đúng đắn, phù hợp cũng là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng để nâng cao hiệu quả đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học.

Bốn là, đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, quán triệt sâu sắc quan điểm, đường lối của Đảng để đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học.

Đây là vấn đề có tính nguyên tắc để đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học. V.I.Lênin từng nói: “Chừng nào người ta chưa phân biệt được lợi ích của giai cấp này hay của giai cấp khác, ẩn đằng sau bất kỳ những câu nói, những tuyên bố và những lời hứa hẹn nào có tính chất đạo đức, tôn giáo, chính trị và xã hội, thì trước sau bao giờ người ta cũng vẫn là kẻ ngốc nghếch bị người khác lừa bịp và tự lừa bịp mình về chính trị”[2]. Trên cơ sở đó, tự xác định cho mình tinh thần cảnh giác, một thái độ không chấp nhận và vạch rõ tính chất vô căn cứ từ lý luận và thực tiễn, làm vô hiệu hóa sự xâm nhập, chống phá của loại quan điểm này. Thực tế cho thấy, trong chiến lược “diễn biến hòa bình”, các thế lực thù địch thường lợi dụng vấn đề dân chủ, nhân quyền, tôn giáo, đạo đức,… để tuyên truyền về dân chủ, tự do tư sản, phủ nhận nội dung, giá trị cách mạng, khoa học các quan điểm của Đảng ta. Nếu không có trình độ trí tuệ, thiếu định hướng khoa học, các chủ thể rất dễ bị các luận điệu xuyên tạc, phản động lôi kéo, lừa bịp, đánh lạc hướng trong đấu tranh tư tưởng, lý luận. 

Đấu tranh với các luận điệu xuyên tạc, phản động, thù địch trong quá trình giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học, đội ngũ giảng viên ở các trường đại học phải đứng vững trên lập trường giai cấp công nhân, kiên định mục tiêu lý tưởng của Đảng, phải là những tấm gương sáng về bản lĩnh chính trị, nghiêm chỉnh chấp hành điều lệ Đảng; nói, viết và làm theo đúng chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Trong đó, phải đặc biệt chú trọng việc nghiên cứu, quán triệt những quan điểm chỉ đạo của Đảng về đấu tranh phê phán những quan điểm sai trái, thù địch, thực hiện nghiêm kỷ luật phát ngôn trong nghiên cứu, giảng dạy để vừa chủ động phòng tránh nguy cơ “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” với chính mình, vừa có thể tạo được sự lan tỏa và định hướng về tư tưởng đúng đắn cho người học, giúp họ nâng cao khả năng “miễn dịch” và tinh thần đấu tranh quyết liệt với âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, góp phần ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Năm là, nâng cao tính tích cực, chủ động trong nghiên cứu, học tập, rèn luyện nâng cao phẩm chất, năng lực của giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học.

Hoạt động đấu tranh với các quan điểm sai trái, thù địch trong quá trình giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học của giảng viên chỉ thực sự có chất lượng, hiệu quả khi bản thân từng giảng viên phải biết trau rồi thi thức, rèn luyện bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống hằng ngày, V.I. Lênin chỉ rõ: “Người ta chỉ có thể trở thành người cộng sản khi biết làm giàu trí óc của mình bằng sự hiểu biết tất cả những kho tàng tri thức mà nhân loại đã tạo ra”[3]. Trên mặt trận tư tưởng lý luận, các thế lực thù địch sử dụng rất nhiều chiêu thức tinh vi, xảo quyệt, khó lường để chống phá Việt Nam, chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng, điều đó đòi hòi giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học ở các trường đại học phải không ngừng học tập, tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao trình độ kiến thức, phẩm chất, năng lực để đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ được giao. Đồng thời, cần “đổi mới mạnh mẽ về nội dung, phương pháp học tập, nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh theo hướng phù hợp với từng đối tượng… Đổi mới phương pháp giảng dạy lý luận chính trị, ứng dụng các phương pháp hiện đại, hấp dẫn người học, tạo hứng thú tìm tòi, nghiên cứu”[4].

3. Kết luận

Sinh viên với vai trò là đội ngũ trí thức, lực lượng trẻ, hăng hái, nhiệt tình, ham học hỏi, luôn muốn khẳng định mình và rất nhạy cảm với những cái mới lạ, những vấn đề xã hội, tuy nhiên do sự trải nghiệm cuộc sống chưa nhiều, kiến thức về chủ nghĩa Mác-Lênin còn ít, khó phân biệt được sự đúng - sai về mặt tư tưởng chính trị trước các luồng thông tin trái chiều, phản diện trên các phương tiện thông tin, mạng xã hội, nhất là trước những âm mưu, thủ đoạn hết sức tinh vi, xảo quyệt của các thế lực thù địch... Do đó, giảng viên giảng dạy chủ nghĩa xã hội khoa học tại các trường đại học ở Việt Nam cần phát huy vai trò, trách nhiệm trong đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch hiện nay.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.     Bộ Giáo dục-Đào tạo (2008), Quyết định Số 52/2008/QĐ-BGDĐT, Ban hành chương trình các môn L‎ý luận chính trị trình độ đại học, cao đẳng dùng cho sinh viên khối không chuyên ngành Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Hà Nội.

2.     Vũ Văn Hiền (2020), Một số luận cứ phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, chống phá Đại hội XIII của Đảng, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, Hà Nội.

3.      Hội đồng Lý luận Trung ương (2017), Phê phán các quan điểm sai trái, xuyên tạc cuộc đấu tranh chống suy thoái về tư tưởng chính trị, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” về chính trị trong Đảng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

4.      Đỗ Huyền Trang (2022), “Nâng cao chất lượng giảng dạy môn chủ nghĩa xã hội khoa học ở Học viện Chính trị khu vực I đáp ứng yêu cầu bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phả bác các quan điểm sai trái, thù địch hiện nay”, Tạp chí Giáo dục lý luận, số 338 (4/2022), tr. 54-58.